KOREKTY FINASOWE W PROJEKTACH UNIJNYCH

Korekty finansowe w projektach unijnych to zmniejszenie kwoty wydatków kwalifikowalnych, a w konsekwencji dotacji na dany wydatek w wysokości zależnej od skali przewinienia.  Korekty mogą zostać nałożone zarówno w czasie realizacji inwestycji, jak i po zakończeniu projektu, a nawet w okresie trwałości. W razie wykrycia nieprawidłowości beneficjent musi liczyć się z koniecznością zwrotu części bądź całości przyznanych środków.

Czym są korekty finansowe w projektach unijnych?

Ryzyko nałożenia korekt finansowych pojawia się zarówno po naruszeniu prawa unijnego, jak i krajowego (przepisów dotyczących stosowania prawa unijnego). Mowa jest wówczas o nieprawidłowości o charakterze indywidualnym. Zgodnie z rozporządzeniem ogólnym jest to naruszenie przepisów w wyniku działania bądź zaniechania działania, niekorzystnie wpływających na budżet UE poprzez obciążanie go nieuzasadnionymi wydatkami.

Jeśli w wyniku przeprowadzonej kontroli Instytucja Zarządzająca uzna, że niektóre wydatki poniesiono nieprawidłowo (związane z realizowaną inwestycją), może nałożyć na projekt wysokiej wartości korektę finansową. Oznacza to konieczność zwrotu części lub całości dofinansowania.

Takie sytuacje mają miejsce w szczególności, gdy naruszone zostaną przepisy Prawa Zamówień Publicznych oraz Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności.

Kiedy nakładane są korekty finansowe?

Wysokość korekty finansowej za naruszenie prawa unijnego i krajowego nie jest jednolita. Uzależniona jest od skali nieprawidłowości związanych z udzielaniem zamówień (zamówień publicznych). Innymi słowy – korekty finansowe mają wysokość równą wydatkom, które objęte są współfinansowanie UE w ramach zamówienia.

Korekta finansowa może zostać nałożona w wyniku:

• każdego naruszenia prawa unijnego i krajowego (które dotyczy stosowania prawa wspólnotowego);

• działania, ale też zaniechania podmiotu gospodarczego zaangażowanego w projekt;

• obciążenia budżetu UE nieuzasadnionym wydatkiem (nieuzasadnionym wydatkiem będzie mi.in. nieprzestrzeganie procedur wyboru dostawcy przedmiotu zamówienia).

Jeśli w wyniku przeprowadzonych kontroli wykazane zostało naruszenie prawa – wówczas także możesz zostać zmuszony do zwrotu części lub całości dotacji. Do takich sytuacji należy m.in. wyznaczenie zbyt krótkiego czasu na składanie ofert po zmianie warunków udziału w zamówieniu, wybór dostawcy z pominięciem prawa zamówień publicznych, żądanie dostarczenia wraz z ofertą dokumentów, które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania.

Nie każde naruszenie prawa unijnego i krajowego, rodzi natychmiastową konsekwencję w postaci korekty finansowej. Za każdym razem analizowany jest jego wpływ na budżet wspólnotowy. Jeśli więc pewne działania bądź zaniechania nie miały negatywnego wpływu na budżet UE (nawet potencjalnego), wówczas korekta finansowa nie może być nałożona. 

Czy da się uniknąć korekt finansowych?

Jak wynika z przepisów, musisz liczyć się z koniecznością zwrotu części lub całości przyznanego dofinansowania, gdy podejmowane w ramach realizowanego projektu działania (bądź zaniechania działań) negatywnie wpłynęły na budżet UE (lub mogły wpłynąć). Zgodnie jednak z wykładnią wszelkich przepisów dotyczących wydatkowania funduszy europejskich musi zaistnieć zależność przyczynowo-skutkowa pomiędzy nieprawidłowością a uszczupleniem budżetu wspólnotowego. To Instytucja Zarządzająca odpowiada za udowodnienie, że wydatek poniesiony w ramach projektu był nieuzasadniony. Związek między naruszeniem prawa (nieprawidłowością) a powstałą szkodą (lub możliwością jej powstania) musi być wyraźny i niebudzący wątpliwości. Jeśli nie można tego udowodnić, wówczas nie może być mowy o nieprawidłowości, a przez to korekta finansowa nie może być nałożona.

Samo pojęcie hipotetycznego czy potencjalnie szkodliwego wpływu na finanse unijne pozostawia duże pole do interpretacji. Biorąc pod uwagę liczbę przepisów tak krajowych, jak i wspólnotowych, których beneficjent musi przestrzegać, nietrudno o nieświadome i niecelowe złamanie prawa. Aby unikną korekt finansowych, warto powierzyć proces rozliczania inwestycji doradcom A1 Europe. Możesz wówczas liczyć na przeprowadzenie postępowania wyboru dostawców towarów i usług zgodnie z przepisami, stały monitoring i kontrolę realizacji inwestycji oraz przygotowanie do kontroli. Co ważne doradcy A1 Europe mają dostęp do zaktualizowanych przepisów prawa i orzecznictwa. Dzięki temu w porę mogą uchronić projekt przed wystąpieniem zagrożenia mogącego skutkować nałożeniem korekty finansowej.

Choć przy określaniu wysokości korekt finansowych Instytucja Zarządzająca bierze pod uwagę zarówno skalę naruszenia, jak i jej wpływ na budżet UE, to jednak zawsze jest to duże obciążenie dla projektu. Każda korekta finansowa oraz wydatek nieplanowany zwiększa pulę kosztów niekwalifkowanych, które ty, jako beneficjent środków unijnych będziesz musiał pokryć z własnego budżetu, aby zakończyć inwestycję.

Bibliografia

1. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013R1303&from=pl, dostęp: 13.06.2022 r.

2. Wytyczne w zakresie sposobu korygowania i odzyskiwania nieprawidłowych wydatków oraz raportowania nieprawidłowości w ramach programów operacyjnych polityki spójności na lata 2014-2020, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/6901/Wytyczne_korekty_2014-2020.pdf, dostęp: 13.06.2022 r.