Od stycznia 2021 r. trwa nowa perspektywa unijna, do której rozpoczęcia realizacji przygotowuje się Polska. Budżet do rozdysponowania wynosi 770 mld zł. Nie oznacza to jednak całkowite zamknięcie mijającej perspektywy. Obecni przedsiębiorcy, korzystający z dotacji unijnych, zgodnie z przyjętą zasadą rozliczać swoje projekty będą mogli do 31 grudnia 2023 r. Do tego dnia (jeśli w umowie nie zostało inaczej zaznaczone) przedsiębiorstwa objęte wsparciem unijnym w mijającej perspektywie mogą ponosić wydatki.
Utrudnieniem w realizacji obecnych projektów była niewątpliwie pandemia COVID-19, która często uniemożliwiła beneficjentom realizację projektu i osiągnięcia zamierzonych celów zgodnie z planem. Obecna sytuacja spowodowała konieczność wprowadzenia zmian w już realizowanych projektach, ale także przesuwania środków na te obszary, które najbardziej ucierpiały w związku z pandemią.
Nowy instrument finansowy- Instrument na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności
Pandemia COVID-19 i jej skutki doprowadziły do tego, że obok perspektywy finansowej wdrożony zostanie nowy Instrument na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, z którego Polska będzie miała do dyspozycji około 57 mld euro na dotacje i pożyczki. Instrument ten z całą pewnością odegra kluczową rolę w łagodzeniu gospodarczych i społecznych skutków pandemii COVID-19 i jest dodatkowym źródłem, z którego można będzie pozyskać dofinansowanie.
W tym przejściowym okresie, zanim nowe środki unijne będą dostępne, zainteresowani dotacjami przedsiębiorcy powinni już zacząć przygotowywać plany, ustalić priorytety i swoje potrzeby. Powinni śledzić, co nowego planowane jest w nowej perspektywie, jakie wymagania już teraz są nam znane i o jakich konkursach krajowych już wiemy. Jednym z najważniejszych będzie program FENG- Fundusze Unijne dla Nowoczesnej Gospodarki, na projekty badawczo-rozwojowe.
Założenia nowego programu FENG w perspektywie unijnej 2021-2027- prawie 8 mld euro
Cele programu:
- zwiększenie potencjału w zakresie badań i innowacji oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii,
- wzrost konkurencyjności MŚP,
- rozwinięcie umiejętności na rzecz inteligentnej specjalizacji, transformacji przemysłowej i przedsiębiorczości,
- transformacja gospodarki w kierunku Przemysłu 4.0 oraz zielonych technologii.
- Wsparcie dla przedsiębiorców- dofinansowanie w obszarach B+R, wdrożeń nowych rozwiązań, innowacji, infrastruktury B+R, internacjonalizacji, rozwoju kompetencji, cyfryzacji, automatyzacji i robotyzacji, zielonej gospodarki.
- Środowisko przyjazne innowacjom- m.in. rozbudowa publicznej infrastruktury badawczej, transferu i komercjalizacji technologii powstających na uczelniach i w instytutach, a także wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu takich jak akceleratory, klastry, instytucje badawcze oraz szerokie wsparcie start-upów.
- Pomoc techniczna- zapewnienie wsparcie dla potencjalnych beneficjentów przez realizację działań zachęcających i ułatwiających ubieganie się o środki z Programu, wspieranie beneficjentów w realizacji projektów, a także zapewnienie wsparcia administracyjnego w realizacji Programu.
Oferta Programu skierowana jest do:
- przedsiębiorstw,
- sektora nauki,
- konsorcjów przedsiębiorców oraz konsorcjów przedsiębiorców z organizacjami badawczymi,
- instytucji otoczenia biznesu, czyli ośrodków przedsiębiorczości, ośrodków innowacji, instytucji finansowych.
Formy wsparcia
- dotacje,
- instrumenty finansowe, kapitałowe oraz gwarancyjne,
- instrumenty łączące finansowanie zwrotne i dotacyjne.
ZMIANY DLA BENEFICJENTÓW
Według projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy, wprowadzone zostaną zmiany na lepsze:
- częstsze stosowanie uproszczonych form rozliczania kosztów,
- bardziej proporcjonalne podejście do kontroli i audytów.
W nadchodzącej perspektywie finansowej na lata 2021-2027, zamiast zwrotu rzeczywistych wydatków na podstawie faktury, płatności będą coraz częściej oparte na uproszczonych formach rozliczania kosztów, takich jak przede wszystkim kwoty ryczałtowe.
W nowym okresie kontrole zarządcze będą oparte na ryzyku. Po roku 2020 weryfikowana ma być jedynie określona próba oparta na ryzyku.
ZMIANIE ULEGA MAPA POMOCY REGIONALNEJ- NOWE PRZEPISY ZACZNĄ OBOWIĄZYWAĆ OD 1 STYCZNIA 2022 ROKU
Komisja Europejska przyjęła wytyczne w sprawie regionalnej pomocy państwa do 2027 roku. Mają one wpływ na firmy inwestujące w specjalnych strefach ekonomicznych oraz na małe i średnie firmy korzystające z pomocy w ramach regionalnych programów operacyjnych. Polska zobligowana jest opracować i przyjąć tzw. mapę pomocy regionalnej udzielanej po 1 stycznia 2022 roku. Mapa jest wyznacznikiem tego, ile można przyznać pomocy regionalnej na wszelkiego rodzaju inwestycje.
Zgodnie z wytycznymi, wsparciem w formie pomocy regionalnej mogą być obejmowane inwestycje w regionach, w których poziom PKB na osobę nie przekracza 75% średniej unijnej. Dla Polski oznacza to, że w perspektywie do 2027 r. z regionalnej pomocy inwestycyjnej będzie mogło korzystać 14 regionów, zaś dwa kolejne (wielkopolskie i dolnośląskie), mimo iż przekroczyły próg 75% poziomu PKB na mieszkańca, będą mogły nadal korzystać z tego rodzaju pomocy, choć z dodatkowymi obostrzeniami. Poziom wsparcia zmniejsza się z 25% do 15%. Dodatkowo inwestycje dużych przedsiębiorstw będą mogły być dofinansowane w szczególnych przypadkach. Oznacza to, że od nowego roku nie każdy rodzaj inwestycji będzie wspierany.
Na zmianach zyskają przedsiębiorcy z 9 województw:
- +5%- małopolskie, śląskie, zachodniopomorskie, lubuskie, opolskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie,
- +15%- świętokrzyskie, mazowieckie regionalne (+15 / + 5% w zależności od obszaru).
Przedsiębiorcy z regionów, w których będzie większe wsparcie, mogą poczekać z inwestycjami do przyszłego roku, przedsiębiorcy planujący nowe inwestycje na obszarach, które zostaną negatywnie dotknięte przez projektowane zmiany, powinni pomyśleć o zabezpieczeniu finansowania publicznego na rzecz planowanych inwestycji już teraz.
Przedsiębiorstwa, które już dziś korzystają ze zwolnienia podatkowego w ramach Polskiej Strefy Inwestycji, nadal będą korzystać z ulg.
ULGI I DOTACJE
Planów dotyczących ulgi dla inżynierów/naukowców, ulgi na prototyp, ulgi B+R, IP BOX i innych jest coraz więcej. W związku z tym łączenie pomocy publicznej w ramach różnych ulg, SSE/PSI, grantów i dotacji okazuje się zasadne. W programie dotacyjnym FENG wymogiem dla firm będzie komponent badawczo-rozwojowy w kompleksowym projekcie. Wszystkie firmy będą musiały mieć komponent B+R, a duże firmy dodatkowo muszą współpracować z MSP przy realizacji projektów. Przydatnym będzie wcześniej wydzielenie jednostki B+R w przedsiębiorstwie lub utworzenie laboratorium, wówczas prace badawczo-rozwojowe będą mogły zostać szybciej realizowane, szanse na otrzymanie dotacji wzrosną. Środki zaoszczędzone dzięki ulgom pozwolą na realizację nowych inwestycji.
ULGA B+R
Ulga na działalność badawczo – rozwojową jest ulgą podatkową odliczaną od PIT lub CIT. Skorzystanie z tej ulgi pozwala przedsiębiorstwom obniżyć podstawę opodatkowania o kwotę wydatkowaną na cele B+R. Wśród kosztów kwalifikowalnych w ramach ww. ulgi należy wymienić przede wszystkim wydatki na wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace badawczo – rozwojowe, zakup materiałów i surowców, zakup badań, ekspertyz i innych usług badawczych oraz wydatki poniesione na korzystanie z aparatury wykorzystywanej w działalności B+R.
Co ważne, ulgę B+R można łączyć z dotacjami, co jeszcze bardziej zwiększa opłacalność realizacji projektu unijnego. W tym przypadku kosztem kwalifikowalnym przedstawianym do ulgi jest wkład własny w projekcie, czyli koszty badań i prac rozwojowych pomniejszone o kwotę dotacji.
Każda firma korzystająca z ulgi B+R musi pamiętać o prowadzeniu odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej realizację prac B+R i uzasadniającej poniesione koszty.
IP BOX
IP Box (Intellectual Property Box) to inaczej preferencja podatkowa pozwalająca na niższe opodatkowanie przychodów pochodzących z tytułu wykorzystania praw własności intelektualnych, będących wynikiem prac B+R, stawką 5%.
Ulga ta jest komplementarna z dotacjami, gdyż wskazane wyżej rozwiązania mogły powstać w wyniku realizacji projektu dotacyjnego, co powoduje, że korzyści z projektu unijnego, poza samą dotacją, będą występować jeszcze przez wiele lat w postaci obniżonego opodatkowania dochodów.
Aby skorzystać z niższego opodatkowania należy spełnić kilka warunków:
- technologia, produkt, usługa powstały w wyniku realizacji prac B+R,
- wynik tych prac został objęty prawami własności intelektualnej,
- przedsiębiorca osiąga dochód z tytułu sprzedaży produktu, czy świadczenia usług będących objętą powyższą ochroną.
Czy można łączyć ulgę B+R i IP BOX?
Jak wyjaśnił resort finansów, koszty w ramach ulgi B+R można odliczyć od podstawy opodatkowania przy jednoczesnym wykorzystaniu ulgi IP BOX, jednak nie w ramach jednego dochodu. Ulgę B+R można uwzględnić przy obliczaniu dochodu opodatkowanego na zasadach ogólnych, natomiast IP Box – przy dochodach z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
ULGA NA PROTOTYP
Ulga na prototyp to kolejna preferencja podatkowa dla przedsiębiorstw, które w ramach prowadzonej działalności B+R, będą tworzyć prototypy np. nowego produktu innowacyjnego co najmniej w skali firmy. Po pierwsze podmiot budujący prototyp będzie mógł zaliczyć koszty jego wytworzenia do kosztów uzyskania przychodów, a pod drugie dodatkowo w ramach ulgi na prototyp przedsiębiorca będzie mógł odliczyć od podstawy opodatkowania kolejne 30% wydatków na prototyp. Tym samym wydatki ponoszone na budowę prototypów dają nam 130% korzyści.
Do wydatków kwalifikowalnych ww. ulgi należą m.in. rozruch technologiczny produkcji stanowiący rezultat prac B+R przeprowadzonych przez przedsiębiorcę, zakup maszyn niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, czy koszty ich ulepszenia oraz dostosowania.
Ulga ta wg zapowiedzi ma wejść w życie dopiero w roku 2022, dlatego też brakuje jeszcze praktycznych doświadczeń w jej stosowaniu. To, co można zauważyć to duże podobieństwo do ulgi B+R, co powoduje, że również w jej przypadku nie powinno być przeszkód w łączeniu dotacji z ulgą na prototyp.
ULGA NA INŻYNIERÓW/NAUKOWCÓW
Preferencja w postaci ulgi na zatrudnienie innowacyjnych pracowników, to również nowe rozwiązanie dla przedsiębiorstw, które prowadzą działalność B+R i zatrudniają wykwalifikowanych pracowników do jej wykonywania. Dzięki uldze firmy inwestujące m.in. w personel B+R, programistów, wynalazców, konstruktorów, inżynierów czy innych naukowców będą mogły zaproponować im wyższe wynagrodzenie. Pracownicy ci powinni posiadać tytuł doktora, magistra czy inżyniera, a ich główne zadania w zakresie projektów badawczo-rozwojowych muszą opierać się na wiedzy technicznej i odpowiednim doświadczeniu.
Jak wskazuje resort finansów przedsiębiorcy, którzy korzystają z ulgi na wsparcie innowacyjnych pracowników i są płatnikami, będą mogli zmniejszyć zaliczki na podatek dochodowy potrącane od dochodów (przychodów) ze stosunku pracy lub umów cywilno-prawnych uzyskiwanych przez innowacyjnych pracowników.
Ze względu na to, że jest to najnowszy instrument wspierania innowacyjnych firmy, który wg zapowiedzi ma wejść w życie 2022 r., nie znamy jeszcze praktycznych interpretacji tych przepisów i możliwości łączenia oraz w jakim zakresie powyższej ulgi z dotacjami.
ULGA NA ROBOTYZACJĘ
Ulga na robotyzację to kolejny instrument wspierający cyfryzację przedsiębiorstwa i wdrażanie przemysłu 4.0, którego wprowadzenie zaplanowano na 2022 r.
W przypadku ulgi na robotyzację mechanizm działania ma być podobny jak w uldze B+R. Warunkiem skorzystania z ulgi ma być naturalnie poniesienie wydatków na robotyzację/automatyzację produkcji, aczkolwiek dodatkowy poziom odliczenia od podstawy opodatkowania ma być mniejszy i wynosić 50%. Katalog kosztów, które będzie można uznać za kwalifikowane, w zapowiedziach rządu obejmował dość szeroki wachlarz wydatków m.in zakup i leasing (finansowy) robotów, osprzętu, oprogramowania, usługi szkoleniowe dla pracowników obsługujących sprzęt, koszty dostosowania stanowiska. Skorzystanie z tej ulgi nie będzie jednak wymagało prowadzenia skomplikowanych badań przemysłowych czy prac rozwojowych. Tym samym wyzwania dotyczące innowacyjności będą dużo niższe, co może zwiększyć popularność tej ulgi.
Na bazie doświadczeń związanych z ulgą B+R można przypuszczać, że ulgę na robotyzację będzie można również zastosować w przypadku projektów dotacyjnych.