Od lipca polscy przedsiębiorcy realizujący projekty badawcze i inwestycyjne w strategicznych obszarach dla Europy mogą składać wnioski w ramach długooczekiwanego narzędzia wsparcia dla firm – inicjatywy STEP 2025 w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027.
Nowa inicjatywa Komisji Europejskiej Technologii Strategicznych dla Europy ustanowiona formalnie w lutym 2024 r. ma na celu wzmocnienie konkurencyjności, zmniejszenie strategicznych zależności od państw trzecich, zwiększenie suwerenności i bezpieczeństwa gospodarczego UE.
Nabory w ramach nowej inicjatywy prowadzone będą przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.
Wsparcie NCBR i PARP w ramach STEP skierowane będzie na rozwój technologii krytycznych lub technologii wspierających (tj. rozwiązań mających na celu ochronę i wzmacnianie odpowiednich łańcuchów wartości technologii krytycznych) w trzech sektorach:
- technologie cyfrowe i innowacje w ramach głębokich technologii;
- czyste i zasobooszczędne technologie;
- biotechnologie, w tym produkty lecznicze znajdujące się w unijnym wykazie produktów leczniczych o krytycznym znaczeniu i ich składniki.
Linia demarkacyjna w nowym instrumencie finansowania realizowanym przez PARP vs. NCBiR przebiegać będzie w obszarze przedmiotu projektu, nie zaś jak dotychczas w obszarze statusu przedsiębiorstw.
A zatem NCBiR finansować będzie wyłącznie projekty badawczo-rozwojowe (zarówno dla MŚP jak i dużych firm) w tym m.in. opracowanie nowych produktów/technologii.
Natomiast PARP wspierać będzie wszystkie przedsiębiorstwa realizujące projekty inwestycyjne w 3 obszarach technologii strategicznych, w tym m.in. zakup maszyn i urządzeń nowych linii technologicznych czy budowę nowych zakładów produkcyjnych.
W ramach obszarów strategicznych wspierane będą dwa rodzaje TECHNOLOGII, w tym:
Rozwój technologii krytycznych – mających na celu osiągnięcie przełomów technologicznych, doskonalenie technologii pod kątem potrzeb rynku, w tym zwiększanie ich efektywności, niezawodności i opracowywanie norm.
Rozwój technologii wspierających – tj. rozwiązań mających na celu ochronę i wzmacnianie odpowiednich łańcuchów wartości technologii krytycznej.
Czym są Technologie krytyczne ?
Technologie uznawane są za krytyczne, gdy spełniają dowolny z następujących warunków:
- wnoszą na rynek wewnętrzny UE innowacyjny, najnowocześniejszy i przełomowy element (wymagana jest kombinacja co najmniej dwóch z tych elementów) o znaczącym potencjale gospodarczym / lub
- przyczyniają się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii.
Technologia krytyczna przyczynia się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii poprzez:
- przyczynianie się do wiodącej pozycji Unii w dziedzinie przemysłu i technologii
- wkład w infrastrukturę krytyczną na szczeblu europejskim
- zwiększenie zdolności produkcyjnych
- zwiększenie bezpieczeństwa dostaw
- promowanie pozytywnych skutków transgranicznych poprzez wspieranie współpracy i koordynacji na rynku wewnętrznym co może przyczynić się do tworzenia odpornych łańcuchów dostaw przemysłu i sektorów niższego szczebla.
Dwie ścieżki projektów w STEP:
W przypadku naborów zarówno projektów badawczych jak i inwestycyjnych technologie krytyczne oraz technologie dot. łańcuchów wartości rozwijane będą w dwóch ścieżkach tj.
Ścieżka A – innowacyjne technologie krytyczne
Ścieżka B – Strategiczna niezależność UE
W ramach projektów badawczo-rozwojowych realizowanych przez NCBIR :
Ścieżkę A stanowić będą projekty „INNOWACYJNE” tj. projekty badawczo-rozwojowe, które wnoszą na rynek wewnętrzny UE innowacyjny, najnowocześniejszy i przełomowy element o znaczącym potencjale gospodarczym.
Ścieżkę B stanowić będą projekty „KRYTYCZNE” tj. projekty badawczo-rozwojowe, które przyczyniają się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii poprzez ochronę i wzmacnianie łańcuchów wartości technologii i surowców krytycznych, tj. wytwarzanie:
- produktów końcowych,
- konkretnych komponentów i
- konkretnych maszyn wykorzystywanych głównie do produkcji tych produktów końcowych,
- surowców krytycznych
- powiązanych usług
W każdej ścieżce projektów możliwe będzie opracowywanie zarówno technologii krytycznych, jak i technologii dot. łańcuchów wartości.
W przypadku projektów inwestycyjnych PARP:
W Ścieżce A wspierane będą projekty inwestycyjne, których przedmiotem jest technologia krytyczna, wnosząca na rynek wewnętrzny innowacyjny lub najnowocześniejszy lub przełomowy element o znaczącym potencjale gospodarczym.
PARP wspiera wytwarzanie:
1) innowacyjnej technologii krytycznej, które obejmuje: tworzenie linii produkcyjnych, tworzenie zakładów typu „pierwszy w swoim rodzaju”, rozbudowę lub zmianę przeznaczenia istniejących zakładów, zwiększanie skali procesów w celu zaspokojenia popytu lub wdrażanie mechanizmów kontroli jakości, aby zapewnić wytwarzanie produktów o jednakowo wysokiej jakości;
2) elementu łańcucha wartości innowacyjnej technologii krytycznej, które obejmuje wytwarzanie: produktów końcowych technologii krytycznej, komponentów i maszyn wykorzystywanych głównie do produkcji tych produktów końcowych, surowców krytycznych wymienionych w załączniku II do aktu w sprawie surowców krytycznych, z wyłączeniem węgla koksowego lub usług powiązanych, które są kluczowe i specyficzne dla rozwoju lub wytwarzania tych produktów końcowych.
W Ścieżce B są natomiast wspierane projekty inwestycyjne, które przyczyniają się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii Europejskiej od państw trzecich. Ścieżka B koncentruje się na krajach należących do Unii Europejskiej.
Wnioskodawcami w ramach planowanych naborów STEP będą :
- samodzielne przedsiębiorstwa
- konsorcja przedsiębiorstw (dużych/ MŚP) i organizacji badawczych lub organizacji pozarządowych
Z zastrzeżeniem, iż w przypadku projektów inwestycyjnych wnioskodawca/członek konsorcjum będący przedsiębiorcą prowadzi działalność gospodarczą przez co najmniej 36 msc. i a w przypadku projektów badawczych przez 24 msc.
Duże przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać wsparcie na finansowanie projektów STEP bez wykazywania współpracy z MŚP.
Minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych dla projektów badawczych wyniesie:
- dla MŚP – 7 mln PLN
- dla dużych przedsiębiorstw – 10 mln PLN
Minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych dla projektów inwestycyjnych wyniesie 10 mln. PLN.
Maksymalny poziom dofinansowania projektu wynieść może do 75% kosztów kwalifikowalnych.
Sektory strategiczne STEP:
- STEP Biotechnologie, w tym produkty lecznicze znajdujące się w unijnym wykazie produktów leczniczych o krytycznym znaczeniu i ich składniki.
W ostatnich miesiącach ruszyły pierwsze nabory w ramach PARP i NCBIR do jednego ze strategicznych obszarów STEP dot. biotechnologii
W ramach naborów dla projektów badawczych oraz inwestycyjnych możliwe będzie finansowanie projektów w ramach dwóch ww. ścieżek A i B tj. innowacyjność vs. strategiczna niezależność.
Do obszarów technologii krytycznych wspieranych w ramach naborów należą m.in.:
– DNA/RNA:
– Białka i inne cząstki:
– Kultury komórkowe i tkankowe oraz inżynieria tkankowa i komórkowa
– Techniki procesów biotechnologicznych
– Geny i wektory RNA
– Bioinformatyka
– Nanobiotechnologia
– Produkty lecznicze o krytycznym znaczeniu oraz ich składniki.
W ramach NCBiR nabory obejmują dwie odrębne ścieżki:
Ścieżka A – dla projektów innowacyjnych, wnoszących nowe rozwiązania na rynek UE.
Nabór: 22 lipca – 5 września 2025 r.
Ścieżka B – dla projektów budujących strategiczną niezależność Europy.
Nabór: 15 lipca – 29 sierpnia 2025 r.
Nabory w PARP organizowane będą również w podziale na dwie ścieżki konkursowe tj.
Ścieżka A – Projekty inwestycyjne dot. innowacyjnych technologii krytycznych
Nabór: 22 lipca – 9 września 2025
Ścieżka B – Projekty inwestycyjne dot. strategicznej niezależności UE
Nabór: 22 lipca – 9 września 2025
- STEP Technologie cyfrowe i innowacje w ramach głębokich technologii
Kolejne nabory STEP w ramach PARP i NCBIR ruszą niebawem do jednego z trzech strategicznych obszarów STEP dot. Technologii cyfrowych i innowacji w ramach głębokich technologii.
Podobnie jak w przypadku naborów dla obszaru Biotechnologii, w ramach naborów dla projektów badawczych oraz inwestycyjnych możliwe będzie finansowanie projektów w ramach dwóch ww. ścieżek A i B tj. innowacyjność vs. strategiczna niezależność.
Do obszarów technologii krytycznych wspieranych w ramach naborów należą m.in.:
– technologie w zakresie zaawansowanych półprzewodników
– technologie sztucznej inteligencji
– technologie kwantowe
– zaawansowana łączność i nawigacja oraz zaawansowane technologie cyfrowe
– zaawansowane technologie detekcji
– innowacje w ramach głębokich technologii (deep tech)
– robotyka i systemy autonomiczne, etc.
W ramach NCBiR nabory również podzielone zostały na odrębne ścieżki:
Ścieżka A – dla projektów innowacyjnych, wnoszących nowe rozwiązania na rynek UE.
Nabór: 15 września – 29 października 2025 r.
Ścieżka B – dla projektów budujących strategiczną niezależność Europy.
Nabór: 8 września – 22 października 2025 r.
Nabory w PARP w podziale na dwie ścieżki konkursowe :
Ścieżka A – Projekty inwestycyjne dot. innowacyjnych technologii krytycznych
Nabór: 31 lipca – 2 października 2025
Ścieżka B – Projekty inwestycyjne dot. strategicznej niezależności UE
Nabór: 31 lipca – 2 października 2025 r.
- STEP Czyste i zasobooszczędne technologie
Jako ostatnie ruszą nabory do trzeciego strategicznego obszaru w ramach Inicjatywy STEP tj. Czyste i zasobooszczędne technologie (CleanTech).
Wsparcie w ramach naborów NCBIR i PARP nakierowane będzie m.in. na:
– technologie zeroemisyjne (OZE, baterie, wodór, metan, biogaz, sieci elektroenergetyczne, rozszczepienie jądrowe, wychwyt i składowanie CO2, zaawansowane materiały, technologie produkcji i recyklingu).
– Technologie słoneczne
– Technologie lądowej energii wiatrowej i technologii morskiej energii odnawialnej
– Technologie baterii i magazynowania energii
– Technologie pomp ciepła i energii geotermicznej
– Zrównoważone technologie biogazu i biometanu
– Technologie wychwytywania i składowania C02
– Technologie sieci elektroenergetycznej
– Technologie energii wodnej
– Technologie efektywności energetycznej
– Technologie paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego
– Zaawansowane materiały, technologie produkcji i recyklingu
– Technologie kluczowe dla zrównoważonego rozwoju (uzdatnianie, odsalanie wody)
– Technologie gospodarki o obiegu zamkniętym, etc.
Analogicznie do wcześniejszych naborów, również w ramach obszaru CleanTech, nabory w ramach NCBIR i PARP organizowane będą w podziale na Ścieżkę A i B tj. innowacyjność vs. strategiczna niezależność.
W ramach NCBiR zaplanowane zostały nabory dla odrębnych ścieżek tj.:
Ścieżka A – dla projektów innowacyjnych, wnoszących nowe rozwiązania na rynek UE.
Nabór: 6 października – 14 listopada 2025 r.
Ścieżka B – dla projektów budujących strategiczną niezależność Europy.
Nabór: 29 września – 12 listopada 2025 r
Nabory w PARP organizowane będą również w podziale na dwie ścieżki konkursowe tj.:
Ścieżka A – Projekty inwestycyjne dot. innowacyjnych technologii krytycznych
Nabór: 16 września – 21 października 2025
Ścieżka B – Projekty inwestycyjne dot. strategicznej niezależności UE
Nabór: 16 września – 21 października 2025.
Joanna Dominiak
Konsultant ds. Funduszy Europejskich