Co Przyniesie Program FENIKS W 2025 ROKU?

Przyszłość Funduszy Unijnych – co nas czeka na początku 2025 roku w programie FENIKS?


Skończył się czwarty rok wdrażania aktualnej perspektywy finansowej Unii Europejskiej 2021 – 2027. Czasowo jesteśmy już za półmetkiem, ale pod kątem finansowym osiągnęliśmy niewiele ponad 1/3 kontraktacji. Na dzień 13 stycznia 2025 r. mamy dopiero 35,4% ogólnej alokacji na lata 2021 – 2027 w podpisanych umowach. W zakresie wydatkowania środków to zaledwie kilka %. Do tej pory podpisano 11 549 umów na kwotę dofinansowania unijnego na poziomie 113,1 mld zł.[1] Przed nami więc bardzo intensywne lata, aby nadgonić zaległości i zakontraktować blisko 2/3 dostępnych funduszy oraz rozliczyć ponad 90% środków.

                Rok 2025 będzie kolejnym intensywnym rokiem, w którym zostanie ogłoszonych wiele naborów wniosków na poziomie centralnym i regionalnym. O ile w programach regionalnym można zauważyć już mniejszą liczbę naborów, o tyle w programach ogólnopolskich takich jak Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FENIKS), Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW), Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) czy Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) można zauważyć nadal spore nagromadzenie naborów z miliardami złotych do rozdysponowania. W poprzednim artykule skupiliśmy się na programie FENG. Tym razem uwagę zwrócimy na dotacje z programu FENIKS dla przedsiębiorców w trybie konkurencyjnym, czyli w formie otwartych naborów wniosków.


                Co nas zatem czeka w 2025 w programie FENIKS?


Oferta dla podmiotów biznesowych, czyli przedsiębiorców – głównie prywatnych – w programie FENIKS najbogatsza była w roku 2024. Do grudnia trwało jeszcze kilka naborów wniosków i jednocześnie w aktualnym harmonogramie dla programu FENIKS zaplanowano parę naborów konkurencyjnych w roku 2025. Jakie będą dalsze plany na 2025 r. dowiemy się zapewne w kolejnych wersjach harmonogramu na przełomie roku. Zapowiada się to szczególnie interesująco, gdyż zgodnie z komunikatem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej nabory wniosków na działania związane z odbudową po powodzi oraz odpornością na przyszłe zagrożenia zostaną zaprezentowane w następnej wersji harmonogramu naborów. Czekają nas więc znaczące zmiany w układzie priorytetów i działań.


A tymczasem mamy kilka aktualnie otwartych konkursów dla przedsiębiorców – wśród nich:


Nabór w zakresie energii odnawialnych – na razie jeszcze w ograniczonej do jednej dziedziny OZE – to działanie FENX.02.01 Źródła wysokosprawnej kogeneracji. Tą wspieraną dziedziną jest infrastruktura ciepłownicza w zakresie kogeneracji. Celem konkursu jest wsparcie budowy lub rozbudowy odnawialnych źródeł energii w zakresie wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z przyłączeniem do sieci, w tym z infrastrukturą umożliwiającą wykorzystanie ciepła wytworzonego w skojarzeniu. Nabór prowadzić będzie NFOŚiGW w okresie 01.09.2025  – 30.11.2025. Alokacja wynosi 500 mln. zł.


                Gazowa infrastruktura energetyczna wspierana jest w ramach działania FENX.02.03 Budowa, rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci gazowych dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Nabór obejmuje projekty w zakresie budowy, rozbudowy i modernizacji inteligentnych sieci gazowych dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Wniosku można składać w terminie: 18.11.2024 – 31.01.2025 w Instytucie Nafty i Gazu ‐ Państwowym Instytucie Badawczym.


W ramach działania 02.03 zaplanowano również kilka innych działań dla przedsiębiorców, w tym nowe nabory skierowane na obszary dotknięte jesienną powodzią:

FENX.02.03 Budowa i modernizacja inteligentnej sieci  elektroenergetycznej (przesył),

FENX.02.03 Budowa, rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci gazowych dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą,

FENX.02.03 Budowa, rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci gazowych przesyłowych i dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą  na terenach dotkniętych przez powódź,

FENX.02.03 Budowa i modernizacja inteligentnej sieci elektroenergetycznej (dystrybucja)  na terenach dotkniętych przez powódź,

FENX.02.03 Budowa i modernizacja inteligentnej sieci elektroenergetycznej (dystrybucja).


Nabory te prowadzone będą przez Instytucie Nafty i Gazu na przestrzeni trzech kwartałów 2025. Alokacje w kwocie kilkuset milionów złotych na każdy nabór powinny w dużym stopniu zaspokoić potrzeby w zakresie bezpieczeństwa energetycznego przedsiębiorstw w zakresie dostaw gazu.


Z kolei największym pod względem alokacji jest nabór w ramach działania FENX.05.06 Transport intermodalny o kwocie dostępnych środków 0,8 mld zł. W ramach naboru wspierane będą budowa lub przebudowa infrastruktury terminali intermodalnych, w tym dedykowanej infrastruktury kolejowej (m.in. bocznice) i drogowej niezbędnej do ich włączenia w sieć linii kolejowych, sieć drogową lub transportu wodnego wraz z niezbędną do funkcjonowania terminala budową bądź przebudową urządzeń towarzyszących.


Wsparciu podlegać będą również:


– zakup lub modernizacja urządzeń niezbędnych do obsługi terminali intermodalnych,

– zakup  taboru kolejowego służącego wyłącznie do wykonywania transportu intermodalnego,

– zakup lub modernizacja systemów telematycznych i satelitarnych (urządzeń i oprogramowania) związanych z transportem intermodalnym.

Do wsparcia kwalifikują się przedsiębiorstwa działające w zakresie transportu intermodalnego. Czas naboru pełnych aplikacji zacznie się 07.01.2025, a skończy 30.06.2025. Należy również wspomnieć że od 04.11.2024 do odwołania trwa nabór w ramach otwartej preselekcji prowadzony przez Centrum Unijnych Projektów Transportowych.


Zestawienie naborów FENIKS dla przedsiębiorców:


– FENIKS Działanie FENX.02.01 Źródła wysokosprawnej kogeneracji 01.09.2025  – 30.11.2025

– FENIKS Działanie FENX.02.03 Infrastruktura energetyczna (Gaz) 13.01.2025 – 30.06.2025

– FENIKS Działanie FENX.02.03 Budowa i modernizacja inteligentnej sieci  elektroenergetycznej (przesył)  31.01.2025 – 30.06.2025

– FENIKS Działanie FENX.02.03 Budowa, rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci gazowych dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą 18.11.2024 – 31.01.2025

– FENIKS Działanie FENX.02.03 Budowa, rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci gazowych przesyłowych i dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą  na terenach dotkniętych przez powódź 30.12.2024 – 28.02.2025

– FENIKS Działanie FENX.02.03 Budowa i modernizacja inteligentnej sieci elektroenergetycznej (dystrybucja)  na terenach dotkniętych przez powódź 31.01.2025 – 31.03.2025

– FENIKS Działanie FENX.02.03 Budowa i modernizacja inteligentnej sieci elektroenergetycznej (dystrybucja) 28.07.2025 r. – 30.09.2025

– FENIKS Działanie FENX.05.06 Transport intermodalny (preselekcja i nabór właściwy) 04.11.2024 – 30.06.2025.

Poniżej przedstawiamy kluczowe skróty, pojęcia i definicje w zakresie efektywności energetycznej, recyklingu i GOZ, które mogą stanowić klucz do sukcesu w ramach naborów w FENIKSie. Zapewnienie zgodności projektów z Zielonym Ładem oraz założeniami Fit for 55 to wymagania niezbędne do otrzymania wsparcia.


ETV (Environmental Technology Verification) – weryfikacja technologii środowiskowych

LCA (Life Cycle Assessment) – środowiskowa ocena cyklu życia

PEF (Product Environmental Footprint) – Ślad Środowiskowy Produktu

TEF (Testing and Experimentation Facilities) – Wielkoskalowe obiekty referencyjne do testowania i eksperymentowania

DNSH (Do No Significant Harm) – Nie czyń poważnej szkody.

Michał Mynarski

Dyrektor Działu Projektów