Energooszczędne inwestycje firm nadal mocno wspierane przez UE.

Pomimo zbliżania się końca perspektywy finansowej Unii Europejskiej 2021 – 2027 i coraz mniejszej ilości środków dla firm, oferta wsparcia efektywności energetycznej przedsiębiorstw nadal jest bogata.

Końcem listopada Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił konkurs w ramach działania 1.1. w Programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko na lata 2021 – 2027. Nabór ten to kolejna odsłona w działaniu 1.1 Efektywność energetyczna. Jest to drugi nabór typu projektu: część 1) Poprawa efektywności energetycznej (wraz z instalacją OZE) w dużych i średnich przedsiębiorstwach.

Nabór prowadzi NFOŚiGW do 27 lutego 2026 r. Wnioskodawcami mogą być tylko przedsiębiorstwa średnie i duże, gdyż to w nich z reguły zużycie energii jest największe i potencjalne efekty będą najbardziej zauważalne.

Wsparcie ma charakter pożyczki 100% wartości kosztów kwalifikowalnych z możliwością umorzenia, co czyni ten instrument bardzo podobny do działania 3.1 Kredyt Ekologiczny w programie Fundusze Europejskie Nowoczesnej Gospodarki. 85% kwoty pożyczki to środki z Funduszu Spójności bez oprocentowania, 15% stanowią środki krajowe oprocentowane komercyjnie.

Umorzenie dotyczy tylko części pożyczki z Funduszu Spójności, co oznacza że efektywne umorzenie wynosi:

– dla dużych przedsiębiorstw 25,5%

– dla średnich przedsiębiorstw 39%.

Bezzwrotne obniżenie kapitału pożyczki do spłaty, to nie jedyne podobieństwo do Kredytu Ekologicznego.

Zakresy obu projektów jak i wymagania stawiane wnioskodawcom są bardzo podobne. Podstawowy wymóg dotyczy przygotowania audytów energetycznych. W przypadku poprawy efektywności energetycznej budynków wymagane jest wykazanie w audycie zmniejszenie zużycia energii pierwotnej na poziomie co najmniej 30%. W zakresie poprawy efektywności energetycznej linii lub procesów technologicznych, minimalny próg oszczędności energii pierwotnej wynosi 10%. Z kosztów kwalifikowalnych projektów wyłączone są indywidualne kotły zasilane paliwami kopalnymi.

Różnice w stosunku do Kredytu Ekologicznego uwydatniają się wśród kosztów kwalifikowalnych, gdyż pożyczka posiada szerszy katalog tych kosztów.

Zgodnie z regulaminem konkursu do kosztów kwalifikowalnych można zaliczyć:

Koszty kwalifikowalne:

1. Nabycie nieruchomości niezabudowanej, nieruchomości zabudowanej, zakup gruntu.
2. Roboty budowlane.

W ramach tej kategorii kwalifikowane są koszty związane z przygotowaniem placu budowy i poniesione na roboty budowlane niezbędne do realizacji przedsięwzięcia, m.in.:

– koszty infrastruktury technicznej związanej z nową inwestycją (instalacje wewnętrzne w obiektach technologicznych, przyłącza doprowadzające media do obiektów technologicznych, itp.),

– koszty remontów, adaptacji obiektów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia,

– koszty materiałów, robót budowlano-montażowych, demontażowych i rozbiórkowych.

3. Środki trwałe, sprzęt i wyposażenie, wartości niematerialne i prawne.

Wartość nabycia środków trwałych, które będą na stałe zainstalowane w ramach przedsięwzięcia, będzie kosztem kwalifikowanym pod warunkiem, że środki te będą włączone w rejestr środków trwałych Beneficjenta

W szczególności koszty te dotyczą nabycia:

– maszyn, urządzeń i materiałów wraz z kosztami dostawy (transportu, załadunku i wyładunku),

– narzędzi, przyrządów i aparatury,

–  infrastruktury technicznej związanej z inwestycją,

–  instalacji/montażu i uruchomienia środków trwałych,

–  wartości niematerialnych i prawnych w formie: oprogramowania, patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji i zarządzania.

4. Przygotowanie przedsięwzięcia

Koszty związane z przygotowaniem przedsięwzięcia mogą być uznane za kwalifikowane, o ile wiążą się z opracowaniem dokumentacji niezbędnej do realizacji planowanego przedsięwzięcia oraz uzyskaniem niezbędnych pozwoleń i decyzji, w szczególności są to koszty opracowania:

– planów i programów ochrony, planów zadań ochronnych;

– studium wykonalności

– raportu o oddziaływaniu na środowisko,

– audytu energetycznego

– projektu budowlanego i wykonawczego.

5. Koszty zarządzania przedsięwzięciem do 3% kosztów kwalifikowanych.
6. Koszty informacji i promocji.

Pożyczka z programu FENIKS stawia również większe wymagania dotyczące załączników, co powoduje, że przygotowanie wniosku jest bardziej czasochłonne i wymaga specjalistycznego wsparcia. W przypadku kredytu ekologicznego dotyczą one głównie audytu i pozwoleń. W przypadku pożyczki na efektywność energetyczną załączniki obejmują studium wykonalności, dokumentację techniczną itd. Lista załączników ma aż 40 pozycji. Ale też nie wszystkie są obligatoryjne. Zawsze zależy to od zakresu projektu.

NFOŚiGW wymaga również pełnej dokumentacji finansowej oraz potwierdzenia źródeł finansowania wkładu własnego, gdyż to nie bank komercyjny ocenia zdolność kredytową, a sama instytucja organizująca konkurs.

Pomimo powyższych różnic, jeśli komuś nie uda się złożyć wniosku na Kredyt Ekologiczny do 8 stycznia 2026 r., ma szansę na dofinansowanie w ramach pożyczki na efektywność ekologiczną finansową w ramach programu FENIKS. Możliwe umorzenie kapitału pożyczki jest mniejsze niż premia kredytu ekologicznego, ale można to częściowo zrekompensować sobie szerszym katalogiem kosztów kwalifikowalnych i mniejszymi wymaganiami dotyczącymi efektywności energetycznej linii technologicznych.